Ochrona przyrody « powrót

2005-2006 Ratujmy nosorożce

Piąta z kolei kampania Europejskiego Związku Ogrodów Zoologicznych i Akwariów przebiegła pod hasłem „Ratujmy nosorożce” (Save the Rhinos). W wielu ogrodach zoologicznych to właśnie ci wielcy i charyzmatyczni roślinożercy są ulubieńcami zwiedzających.  Dzięki pozyskanym funduszom i przy współpracy z organizacją Save the Rhino International (SRI) EAZA chce wspierać najważniejsze projekty ochrony nosorożców w ich środowisku naturalnym.

Na świecie występuje pięć gatunków nosorożców - nosorożec czarny i nosorożec biały występują w Afryce, natomiast trzy pozostałe (indyjski, jawajski i sumatrzański) żyją w Azji. Są potężnymi ssakami roślinożernymi z rzędu nieparzystokopytnych (Perissodactyla). Zamieszkują tropikalne stepy i lasostepy, rzadziej lasy pierwotne. Mają zrogowaciałą, nieowłosioną skórę o grubości 6 cm z jednym (nosorożec indyjski i jawajski) lub dwoma (nosorożec sumatrzański, biały i czarny) rogami nad kośćmi nosowymi.

Nosorożec sumatrzański, jawajski i czarny są krytycznie zagrożone wyginięciem. Na wolności pozostaje zaledwie 50 – 60 nosorożców jawajskich. Wszystkim żyjącym na wolności nosorożcom zagrażają polowania (zarówno dla pamiątek jak i dla tradycyjnej medycyny chińskiej), utrata siedlisk oraz konflikty polityczne na terenach występowania).

Na przełomie XIX i XX wieku żyło około milion nosorożców. W latach 70-tych zanotowano ok. 70.000 osobników. Dzisiaj liczba żyjących na wolności osobników wszystkich gatunków nosorożców nie przekracza 18.000.
 

Cele kampanii:

• zwiększenie świadomości na temat zagrożeń dla nosorożców;
• wspieranie ochrony tych zagrożonych wyginięciem zwierząt;
• zebranie pieniędzy na programy ochrony gatunkowej „in situ” (w środowisku naturalnym).

PRZYCZYNY ZAGŁADY NOSOROŻCÓW:

1. Polowania w celu pozyskania surowca – rogu nosorożca do:

• wyrobu luksusowych produktów np. rękojeści sztyletów 
• wykorzystania w tradycyjnej chińskiej medycynie np. sproszkowany róg nosorożca stosowany jako afrodyzjak, środek przeciwbólowy lub odstraszający złe moce. Róg nosorożca zbudowany jest z białka zwanego keratyną, które nie ma żadnych właściwości uzdrawiających. Keratyna wchodzi także w skład innych wytworów skóry – paznokci, włosów, kopyt.

2. Utrata środowiska w wyniku antropopresji czyli zajmowania przez ludzi terenów zamieszkiwanych przez nosorożce w celu budowy osiedli lub pozyskania pól pod uprawy rolnicze:

• wycinanie lasów
• fragmentacja środowiska zamieszkiwanego przez nosorożce.

3. Konflikty polityczne – w krajach, gdzie panuje chaos i wojna łatwiej jest łamać praworządność i działać kłusownikom.

4. Przyczyny biologiczne – mała zdolność rozrodcza nosorożców:

• długi okres ciąży np.
  nosorożec indyjski 19 m-cy
  nosorożec czarny 16-17 m-cy
  nosorożec biały 17-18 m-cy
• tylko 1 młode, samica zachodzi w ciążę co 3-4 lata
• młode długo jest przy matce ok. 2 lata.

SPOSOBY RATOWANIA I OCHRONY NOSOROŻCÓW:

1. Prowadzenie projektów ochroniarskich w środowisku naturalnym:

• organizowanie patroli przeciwko kłusownikom
• regularne monitorowanie i raportowanie wielkości populacji oraz przeprowadzanie translokacji, czyli przewożenia pojedynczych osobników nosorożców w inne odpowiednie środowiska, jeśli istnieje zagrożenie populacji degeneracją genetyczną
• szczegółowe badania biologii nosorożców np. długość okresów między porodami, wiek samic podczas pierwszego porodu, przeżywalność młodych, śmiertelność osobników
• koordynacja działań ochroniarskich in situ ( w środowisku ) i ex situ (poza środowiskiem) między państwami, organizacjami, instytucjami np. ogrodami zoologicznymi

2. Programy edukacyjne podnoszące świadomość ekologiczną lokalnych społeczności na temat znaczenia nosorożców w przyrodzie.

Podsumowanie kampanii:

Na świecie tylko ok. 90 ogrodów zoologicznych posiada nosorożce. Jednym z wyzwań było włączenie w działania kampanijne również tych ZOO, które nie hodują nosorożców. Cel ten został osiągnięty dzięki zwróceniu uwagi na różne gatunki zwierząt, które podzielają te same siedliska co nosorożce i korzystają z obecności nosorożców w ekosystemach. W działania kampanijne włączyły się 123 instytucje należące do EAZA i 11 innych (szkoły, itp.). Maskotką kampanii został nosorożec Douglas. W całym aktywnym okresie kampanii miliony osób odwiedzających ogrody zoologiczne dowiedziało się bardzo wiele na temat zagrożeń dla nosorożców i ich siedlisk. Początkowo celem było zebranie € 350,000 na programy ochrony gatunkowej nosorożców. Jednak na koniec okazało się, że zebrano ponad € 660,000, co umożliwi wsparcie większej ilości projektów niż początkowo przewidywano.