Nasze zwierzęta « powrót

ORYKS SZABLOROGI

łac. Oryx dammah             ang. Scimitar-horned Oryx

WYSTĘPOWANIE

• Czad

ŚRODOWISKO

• Tereny trawiaste, sawanny, pustynie i półpustynie

POŻYWIENIE

• Roślinożerca – głównie trawy, rośliny zielne, kora, liście i pędy drzew i krzewów

CHARAKTERYSTYKA

• Ma czarno-białą maskę. U tego gatunku czerń ma tendencję do blaknięcia do brązowawego koloru. Ich podstawowy kolor to biały z rdzawo-brązową szyją i piersią. Niektóre osobniki mają dodatkowo brązowe pasy na bokach oraz z rdzawo-brązową plamę na udzie.
• U obu płci długie, zakrzywione do tyłu rogi, które osiągają nawet 1,2 m i więcej.
• Długość ciała – 1,7 m, wysokość w kłębie – 1,2 m, masa ciała – ok. 70 kg.

ZACHOWANIE

• Tworzy stada złożone z ok. 40 osobników. Przewodzi im dominujący byk.
• Najbardziej aktywne rano, późnym popołudniem i wczesnym wieczorem. Najcieplejszą część dnia spędza stojąc lub leżąc w zacienionych miejscach.
• Koczowniczy tryb życia. Stada przenoszą się do różnych obszarów wraz ze zmianą pór roku.
• Sezon rozrodczy trwa przez cały rok. Po ciąży trwającej 243 – 274 dni samica opuszcza stado, aby urodzić jedno cielę, które często ukrywa przez pierwsze 2 – 3 tygodnie.
• Cielę rodzi się z małymi rogami pokrytymi włosami. Może żywić się samodzielnie po ok. 4 miesiącach.

WARTO WIEDZIEĆ

• Nazwa tego gatunku pochodzi od kształtu rogów – długich i zakrzywionych jak arabskie miecze zwane sejmitarami. Jest to jedyny oryks, którego rogi zaginają się ku grzbietowi.
• Bardziej odporny na brak wody niż dromader – może przetrwać bez niej nawet kilka tygodni. Jeśli woda nie jest dostępna, może przetrwać wykorzystując wilgoć ze zjadanej roślinności lub zlizywać rosę z sierści lub skał.
• Odporny na wysokie temperatury:
  • Może podnieść temperaturę ciała do 46,6 stopni C bez ryzyka przegrzania.
  • Naczynia krwionośne, które przenoszą krew z serca do mózgu, przechodzą blisko kanału nosowego, umożliwiając schłodzenie krwi nawet o 15 ^oC, zanim zostanie ona przepompowana do mózgu – jednego z najbardziej wrażliwych na ciepło organów ciała.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria EN (Endangered) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek zagrożony wyginięciem, wpisany do II załącznika CITES, objęty EEP.

Od 2000 roku gatunek sklasyfikowany jako „Wymarły w naturze” (EW). Ostatniego dziko żyjącego oryksa zabito dla trofeum w postaci rogów.

Dzięki najbardziej ambitnemu na świecie programowi reintrodukcj w grudniu 2023 roku Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) ogłosiła, że oryks szablorogi wrócił do natury i został przeklasyfikowany na „Zagrożony” (EN).

Nie byłoby to możliwe, gdyby nie działalność ogrodów zoologicznych.