CIETRZEW
łac. Lyrurus tetrix ang. Black Grouse
WYSTĘPOWANIE
- Północna i Środkowa Eurazja, od Europy Zachodniej i Wielkiej Brytanii po Wschodnią Syberię; w Polsce występuje we wschodnich regionach kraju, Karpatach Zachodnich, Sudetach i Borach Dolnośląskich
ŚRODOWISKO
- Preferuje lasy iglaste, liściaste i mieszane, poprzecinane łąkami, polami uprawnymi, torfowiskami i porębami
- Lubi półotwarte obszary porośnięte jagodami, doliny rzeczne
- Występuje w strefie lasów iglastych w górach, a na wyżynach na nielicznych terenach podmokłych
- Unika zwartych jednogatunkowych lasów
POŻYWIENIE
- Nasiona, młode zielone pędy, pąki i liście drzew (zwłaszcza brzozy), owoce leśne (borówka, malina, jeżyna)
- Latem samice zbierają duże ilości bezkręgowców, głównie owadów (mrówki) i ślimaków, które stanowią podstawę wyżywienia piskląt
- Po podrośnięciu młode przechodzą na pokarm roślinny
CHARAKTERYSTYKA
-
Samiec czarny z granatowym, metalicznym połyskiem; skrzydła ciemnobrązowe z dwiema białymi pręgami; ogon w kształcie liry
-
Samica zwana cieciorką jest mniejsza; wierzch brunatny z gęstym poprzecznym, rdzawym prążkowaniem; spód i boki jaśniejsze, prążkowanie mniej regularne, ogon wcięty
-
Młode są podobne do samicy
-
Wielkość kury domowej: długość ciała to ok. 45 cm (samica), ok. 62 cm (samiec), rozpiętość skrzydeł 72 cm (samica), 95 cm (samiec), masa ok. 750–1400 g
ZACHOWANIE
- Podobnie jak kury domowe, lubią kąpać się w piasku
- Wiosną samce tokują o świcie na otwartych przestrzeniach, wydając bełgoczące i syczące tony, rozkładając wachlarzowato ogon prostopadle do ziemi, opuszczają skrzydła, wyciągają szyję, stroszą pióra, podskakują, podfruwają
- Wczesną jesienią gromadzą się w stadach, by zimą rozbić się na jednopłciowe grupy
- W czasie dużych mrozów i wysokiej pokrywy śnieżnej potrafią zakopywać się w śniegu
- Dożywają 15 lat
WARTO WIEDZIEĆ
- Ich gniazda to płytkie zagłębienia wygrzebane w ziemi, wysłane źdźbłami, liśćmi i mchem, umiejscowione w trawie lub wrzosie, dobrze ukryte pośród runa leśnego
STATUS I OCHRONA
-
Kategoria LC (Least Concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski, niezagrożony globalnie
-
W Polsce jest umieszczony na Czerwonej liście ptaków jako gatunek zagrożony (EN).
-
Do 1 kwietnia 1995 r. był ptakiem łownym z ustanowionym okresem ochronnym - od tego czasu jest objęty ochroną gatunkową ścisłą
-
Wymaga ochrony czynnej - wokół tokowisk cietrzewi od 1 lutego do 31 sierpnia obowiązuje strefa ochronna w promieniu do 500 m, w okresie zimowym w promieniu do 200 metrów
-
Populacja cietrzewia w Polsce kurczy się w wyniku zalesiania obszarów śródleśnych, osuszania torfowisk, konkurencji ze strony bażantów, ataków lisów oraz coraz liczniejszych w Polsce szopów praczów i jenotów
|
