GŁUSZEC
łac. Tetrao urogallus ang. Western Capercaille
WYSTĘPOWANIE
-
Lasy północnej i środkowej Eurazji (od lasów Szkocji do środkowej Syberii) Izolowane populacje w Szkocji, Pirenejach i Bałkanach
-
W Polsce występuje w trzech niezależnych subpopulacjach: w Puszczy Augustowskiej, Puszczy Solskiej i Karpatach
ŚRODOWISKO
-
Rozległe, stare bory o gęstym podszycie i drzewostany mieszane ze zwartą pokrywą ziół i kępami krzewinek jagód, kompleksy iglaste, sąsiedztwo torfowisk i strumyków gwarantujących dostęp do wody oraz tereny, na których znajdują się mrowiska (pokarm dla młodych)
POŻYWIENIE
-
W zimie głównie igły drzew iglastych (sosny, świerka, jodły), pędy krzewów i drzew iglastych oraz pąki drzew liściastych, a latem jagody, borówki, żurawiny i inne owoce leśne, nasiona, owady, pąki, trawy, liście dębu i ziarna zbóż
-
Połykane kamienie działają w żołądku jak żarna, co pomaga w trawieniu
CHARAKTERYSTYKA
-
Samiec ma głowę, szyję i kuper pokryte szarymi, podłużnymi cętkami. Czarne i sztywne pióra na głowie tworzą tzw. brodę. Ma duży, żółty, zakrzywiony dziób. Jego skrzydła i grzbiet mają barwę brązową z wyraźną białą plamą na ramieniu. Ogon czarny z białymi plamami, długi i zaokrąglony. Wokół oka czerwona plama, która w okresie godowym nabrzmiewa tworząc czerwoną „różę”
-
Samica (głusza) ma ochronny kolor ciemnobrunatno-płowy ze słabo widoczną naroślą w okolicach oczu. Na wierzchu ciało jest rdzawo-białe z poprzecznym prążkowaniem, gardło i wole są jednolicie brązowe
-
Podobne ochronne upierzenie w postaci plam mają młode głuszce
-
Długość od 65 do 100 cm, rozpiętość skrzydeł: 135 cm (samiec), 98 cm (samica)
-
Waga samca dochodzi nawet do 6,5 kg.
ZACHOWANIE
-
Toki trwają od marca do maja. Wieczorem samiec zajmuje drzewo (tzw. zapady) w ustronnym miejscu, na którym rano rozpoczyna zrytualizowane toki. Sfruwający kogut rozkłada wachlarzowato ogon, wyciąga głowę i stroszy skrzydła. Wydaje słaby odgłos, składający się z czterech fraz, które w języku myśliwych noszą określenia: klapanie, trelowanie, korkowanie i szlifowanie
-
Podczas szlifowania, trwającego od 1 do 1,5 sekundy, ptak przestaje reagować na bodźce zewnętrzne – głuchnie, stąd nazwa gatunku
-
Pieśń godową samce są w stanie powtórzyć nawet 200 razy
WARTO WIEDZIEĆ
-
Obecnie istnieją trzy placówki zajmujące się hodowlą i reintrodukcją głuszca: hodowla wolierowa w Jaworzynce w Beskidzie Śląskim, Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie, Hodowla wolierowa w Brzózie Królewskiej, prowadzona przez Nadleśnictwo Leżajsk i Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
-
Od 2002 do 2012 r. wylęgło się 755 piskląt, z czego 554 odchowano. W Beskidzie Śląskim wypuszczono 422 sztuki, w nadleśnictwie Nawojowa i w Ruszowie – 41 sztuk, zaś 40 ptaków wysłano na Litwę, Ukrainę, Słowację i do Czech
STATUS I OCHRONA
-
Kategoria LC (Least Concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski, niezagrożony globalnie
-
W Polsce jest umieszczony na Czerwonej liście ptaków jako gatunek narażony na wyginięcie (VU).
-
Do 1 kwietnia 1995 r. był ptakiem łownym z ustanowionym okresem ochronnym - od tego czasu jest objęty ochroną gatunkową ścisłą
-
Wymaga ochrony czynnej - wokół tokowisk głuszców od 1 lutego do 31 sierpnia obowiązuje strefa ochronna w promieniu do 500 m, w okresie zimowym w promieniu do 200 metrów
- Populacja głuszca w Polsce kurczy się w wyniku zalesiania obszarów śródleśnych, osuszania torfowisk, wyrębu starodrzewów, ataków drapieżników
|
