Nasze zwierzęta « powrót

Modroary hiacyntowe zapraszają do ZOO

Zapraszamy do naszego ogrodu zoologicznego, gdzie w Pawilonie Ptaków Tropikalnych można już podziwiać długo oczekiwaną parę ar hiacyntowych. Samiec przyjechał do nas z Amsterdamu, a jego partnerka pochodzi z Tierparku w Berlinie. Poznali się dopiero podczas transportu, ale wydaje się, że przypadli sobie do gustu, a teraz poznają wolierę, opiekunów i czekają na zachwyt w oczach naszych zwiedzających.

Ara hiacyntowa, zwana również modroarą hiacyntową to gatunek dużego ptaka należącego do rodziny papugowatych (Psittacidae). Należy do rodzaju Anodorhynchus (pol. modroara), do którego oprócz niej należy jeszcze modroara błękitna oraz prawdopodobnie już wymarła modroara turkusowa. Jako pierwszy opisał ją i skatalogował słynny brytyjski lekarz, ornitolog i przyrodnik John Latham w roku 1790. Jest to papuga ceniona przez hodowców na całym świecie ze względu na niezwykłą urodę i łagodność. Jest też bardzo towarzyska. Jak wszystkie ary jest bardzo głośna i potrafi naśladować ludzki głos. Ary to ptaki długowieczne. W warunkach naturalnych dożywają nawet 60 lat.

Występują w Ameryce Południowej: w północnej Brazylii - od doliny Amazonki, w północno - wschodnim Paragwaju oraz wschodniej Boliwii. Największa populacja zasiedla słynną równinę aluwialną Pantanal na granicy Paragwaju i Boliwii. Ich naturalnym środowiskiem są tropikalne, wilgotne lasy deszczowe, doliny rzek, zagajniki palmowe i sawanny. Papugi te prowadzą dzienny tryb życia. Zazwyczaj spotyka się je w parach lub dużych grupach. Ich pożywienie stanowią głównie rośliny: nasiona, orzechy,  owoce palm, ale urozmaicają swoją dietę niektórymi mięczakami, np. ślimakami. Podobnie jak inne papugi, modroary zjadają także glinę, która pomaga zneutralizować trujące związki z niektórych owoców i nasion. 

Ara hiacyntowa jest największą z latających papug – długość jej ciała to aż 1 m, z czego połowę stanowi ogon. Waży do ok. 2 kg, a rozpiętość jej skrzydeł wynosi ok. 1,2 m. Dymorfizm płciowy praktycznie nie występuje - samica papugi hiacyntowej jest jedynie nieco bardziej smukła niż samiec. Ubarwienie jest jednolite - kobaltowo niebieskie, natomiast wokół  ciemnobrązowych oczu i u nasady dzioba znajduje się żółta, naga skóra. Czarny, duży, masywny i zakrzywiony dziób służy arze hiacyntowej do rozłupywania pożywienia. Jest tak mocny, że jednym uderzeniem ptak potrafi rozłupać orzech kokosowy. Mimo to, niektóre jadane przez ary orzechy są tak twarde, że aby ptak mógł je zjeść, muszą być najpierw zjedzone i przetrawione przez bydło. Dopiero wówczas skorupa orzecha staje się na tyle miękka, że ara może ją rozłupać. Nogi ary są ciemnoszare i wyposażone w 4 palce: 2 skierowane do przodu i 2 do tyłu (tzw. zygodaktylia), co pomaga w chwytaniu żywności i wspinaczce po gałęziach drzew. Ogólny wygląd modroar nieco odbiega od bardziej popularnych papug z rodzaju Ara. W przeciwieństwie do nich naga skóra na głowie u modroar ogranicza się do wąskiego pasma przy dziobie i obwódki wokół oczu, podczas gdy u ptaków z rodzaju Ara jest to duży płat nagiej skóry pokryty rzadko pasmami piór.

Ary hiacyntowe to monogamiści. Łączą się w pary na całe życie. Ich lęgi odbywają się w czasie pory deszczowej (od lipca do grudnia), kiedy występuje lepszy i bardziej różnorodny wybór pokarmów, co ma duże znaczenie w przypadku odchowu młodych. Samica składa w dwudniowych odstępach dwa, trzy jaja, które wysiaduje przez ok. 28 dni. Samiec dostarcza jej pożywienie. Z reguły tylko 1 pisklę dożywa opierzenia. Kolejne wykluwają się bowiem kilka dni po pierwszym i zazwyczaj są słabsze. Po wykluciu się młodych, zarówno samiec jak i samica, wyruszają w poszukiwaniu pokarmu. W pełni opierzone młode papugi hiacyntowej stają się po niespełna 13 tygodniach, a po opuszczeniu dziupli przeżywają z rodzicami jeszcze około roku do półtora. Dojrzałość płciową ary hiacyntowe uzyskują późno, bo dopiero w wieku 7 lat. Dla porównania - ara zielonoskrzydła osiąga dojrzałość między drugim i trzecim rokiem życia, a pod opieką rodziców pozostaje jedynie przez okres 3 miesięcy.

Z lęgami modroar hiacyntowych związana jest pewna ciekawostka - większość gniazd budują w dziuplach drzew Manduvi. Z kolei ich kuzynka, modroara błękitna, często gniazduje w skalistych urwiskach co jest jeszcze bardziej nietypowe dla szeroko rozumianych ar. Naturalny wróg ary hiacyntowej – tukan toko – chętniej niż inne ptaki żywi się owocami tego drzewa, przez co przyczynia się do jego rozsiewania, czyli zwiększania liczby miejsc lęgowych dla ar. Ten sam tukan jest jednak jednym z najgroźniejszych drapieżników, który plądruje gniazda ar i wybiera ich jaja.

Ary hiacyntowe pełnią bardzo ważną rolę w środowisku - rozsiewają orzechy i ziarna, którymi się żywią. Powodują tym samym  kiełkowanie nasion i wzrost roślinności. Niestety populacja modroar maleje i pomimo wielu prób ratowania tego gatunku, wciąż jest zagrożona wyginięciem. Jako główne zagrożenia dla gatunku, poza naturalnymi wrogami, jakimi są drapieżne ptaki czy węże,  trzeba wymienić utratę siedlisk, zmiany klimatu oraz kłusownictwo - polowanie dla mięsa i piór oraz nielegalny handel. Dodatkowo rozmnażanie ar jest bardzo trudne, co w konsekwencji utrudnia programy introdukcji i reintrodukcji. Na liście IUCN (International Union for Conservation of Nature) ara hiacyntowa ma kategorię VU, co oznacza, że należy do gatunku narażonego na wyginięcie w stosunkowo niedługim czasie. Gatunek jest też wpisany do I załącznika  konwencji CITES (Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem , ang. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora).