Hodowla strzebli błotnej na terenie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku « powrót

Płockie ZOO chroni rodzime gatunki w środowisku naturalnym („in situ”)

Towarzystwo Przyjaciół Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku w partnerstwie z Miejskim Ogrodem Zoologicznym w Płocku zrealizowało inicjatywę ekologiczną pod nazwą „Hodowla strzebli błotnej (Rhynchocypris percnurus) na terenie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku z zamiarem późniejszej introdukcji do środowiska oraz instalacja tzw. hotelu dla owadów zapylających w bezpośrednim sąsiedztwie stawu.” Działania objęte inicjatywą przedstawiono na 3 tablicach informacyjnych.

Inicjatywa jest częścią projektu pt. „Ku zrównoważonej przyszłości społeczności lokalnych Mazowsza i Kujaw”, realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku, dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Celem inicjatywy jest hodowla ginącego gatunku ryby - strzebli błotnej (przekopowej)  (Rhynchocypris percnurus) w jednym ze stawów w dolnej części Ogrodu, jako działanie w ramach ochrony gatunku „in situ” czyli w środowisku naturalnym. Aby przybliżyć publiczności gatunek objęty inicjatywą zainstalowano w okolicy stawu akwarium prezentujące strzeblę błotną (ekspozycja sezonowa, tylko na wiosnę i lato). Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie stawu ustawiono tzw. hotel dla owadów zapylających w celu ochrony i wspomagania lokalnych populacji owadów zapylających oraz zwiększenia wrażliwości społeczeństwa na zagadnienia ich ochrony. 

Realizacja inicjatywy przyczynia się do poprawy stanu środowiska na terenie Ogrodu i wnosi istotny wkład w działania Towarzystwa Przyjaciół Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku, płockiego ZOO i Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku na rzecz ochrony zagrożonego wyginięciem gatunku ryby w środowisku („in situ”). Stworzenie w okolicy stawu łąki nektarodajnej korzystnie wpływa na wzrost populacji owadów zapylających.

Strzebla błotna  (Rhynchocypris percnurus) jest euroazjatyckim przedstawicielem karpiowatych Cyprinidae o rozległym rozmieszczeniu geograficznym sięgającym od dorzecza Odry na zachodzie do półwyspu Czukockiego na wschodzie. W Polsce  uważana jest za postglacjalnego przybysza ze wschodu lub relikt glacjalny środkowoeuropejskiej fauny. Siedliskiem strzebli są prawie wyłącznie płytkie śródtorfowiskowe, zbiorniki wodne o głębokości kilkudziesięciu centymetrów, wodzie o odczynie pH od 5,5 do 7,0 i powierzchni rzadko przekraczającej w warunkach Polski 1 ha. Zbiorniki zamieszkiwane przez ten gatunek są zwykle silnie zarośnięte przez roślinność zanurzoną i pływającą.

Strzebla błotna należy do jednego z najmniejszych przedstawicieli karpiowatych w Polsce. Długość dorosłych osobników nie przekracza zazwyczaj 90 mm. Największe osobniki polskiej populacji osiągają 130 mm. Okres tarła przypada na maj-czerwiec.  Niewielkie rozmiary i upodobanie do małych, płytkich i często silnie zarośniętych zbiorników wodnych powodują, że w naszym kraju ryba ta jest bardzo słabo znana.

Przyczyny wymierania strzebli błotnej

1. Zanikanie małych zbiorników wodnych na skutek stopniowego wypłycania spowodowanego naturalną sukcesją roślinną. Proces ten przyspieszają spływające z pól nawozy sztuczne.
2.  Obniżanie się poziomu wód gruntowych i celowe zasypywanie drobnych zbiorników w celach budowlanych lub rolniczych. Nierzadko są one zamieniane  w nielegalne wysypiska śmieci.
3. Zarybienia zamieszkiwanych przez strzeblę wód gatunkami drapieżnymi (okonie lub szczupaki w krótkim czasie powodują całkowitą jej zagładę).

Strzebla błotna jest w Polsce objęta  ochroną od 1983 roku. W roku 1993 umieszczono ją na liście zagrożonych gatunków ryb świata. W roku 2001 w „Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt” zaliczona została do gatunków wysokiego ryzyka (EN), silnie zagrożonych wyginięciem. Od roku 2004  obowiązuje w naszym kraju dyrektywa siedliskowa (Natura 2000), obejmująca strzeblę błotną ochroną w Unii Europejskiej. Na terenie Polski strzebla błotna jest objęta ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej. Od roku 2008 gatunek jest na Czerwonej Liście IUCN w kategorii LC (least concern – najmniejszej troski).