Nasze zwierzęta « powrót

Zebra Hartmanna
Equus zebra hartmannae

Zebra to ssak z rodziny koniowatych. Zwykle wyróżnia się 3 gatunki z licznymi podgatunkami, choć klasyfikacja systematyczna tej grupy zwierząt nadal podlega dyskusji. Hodowana w naszym ogrodzie zebra Hartmanna to podgatunek zebry górskiej (Equus zebra).

Hodowla zebr w naszym zoo rozpoczęła się  w 1993 roku. Obecnie nasze stado składa się z 2 klaczy (w wieku 8 i 9 lat) i 15-letniego ogiera. W kwietniu 2014 roku od obu klaczy uzyskaliśmy przychówki płci żeńskiej, które w 2015 roku zgodnie z decyzją koordynatora gatunku (gatunek objęty programem EEP) zostały przekazane do hiszpańskiego ogrodu zoologicznego (Reserva  Zoologica Del Desierto De Tabernas).

Zobacz film z młodą zebrą [KLIKNIJ]

Od początku swej ewolucji koniowate wykształciły coraz to dłuższe kończyny. Wczesne koniowate na każdej kończynie posiadały 3 lub 4 palce. Współczesne koniowate (konie, dzikie osły, zebry) chodzą opierając się tylko na 3 mocnym palcu (palce 2 i 4 w trakcie ewolucji uległy poważnej redukcji). Taka budowa kończyny jest jedną z form przystosowania do życia w ich środowisku naturalnym, mianowicie zapewnia zebrom możliwość szybkiego biegania i ucieczki przed drapieżnikami (zebry mogą osiągać prędkość ok. 70 km/h. Warto wspomnieć, że kopyta zebry górskiej są twarde, o ostrych krawędziach co w znacznym stopniu ułatwia je  wspinanie się na stromym, nierównym terenie.

Wspólną cechą wszystkich zebr jest obecność białych pasów  na czarnej sierści, a kilka podgatunków ma typowy dla siebie układ paskowania. Rysunek pasków ma bardzo duże znaczenie w rozpoznawaniu poszczególnych gatunków tych ssaków, a w hodowli dodatkowo jest przydatny w rozpoznawaniu poszczególnych osobników, gdyż każdy z nich ma charakterystyczny tylko dla siebie wzór, tak jak odcisk linii papilarnych u człowieka. W ogrodach zoologicznych każdy osobnik zebry posiada własny paszport, w którym to umieszczona jest fotografia z charakterystycznym dla niego paskowaniem. Paskowanie to również jedna z cech przystosowawczych do życia w warunkach naturalnych, mianowicie są   wyraźne i przyciągające uwagę z małej odległości, natomiast z dużego dystansu pozwala stadu wtopić  się w krajobraz sawanny.

Kiedy zebry są w stadzie, wydaje się, że ich pasy zlewają się ze sobą, zamazując kształty poszczególnych osobników i w ten sposób drapieżnikom trudno wybrać ze stada konkretną ofiarę. Poza tym stwierdzono, że paskowanie pełni również funkcję behawioralną. Pasiaste obiekty zwabiają zebry, gdyż kojarzą je one z bezpieczeństwem, być może więc pasy przyczyniają się do utrzymania więzi stadnej.

Podobnie jak osły somalijskie zebry są bardzo czujne i maja dobrze rozwinięte zmysły węchu i słuchu.

Zebry wymagają do życia terenów trawiastych, ale zasiedlają  wiele różnych typów środowisk od leśnych polan po sawanny, suche stepy, wreszcie tereny górzyste. Po względem odżywiania to wyspecjalizowani roślinożercy. Ich pokarmem są przede wszystkim trawy i zioła, jednak w warunkach ekstremalnych zjadają też liście drzew, ich korę, a nawet korzonki. Wiekszość podgatunków zebr musi pic codziennie, natomiast zebra Hartmanna może 1 lub 2 dni obejść się bez picia (ale są to już warunki ekstremalne).

Żyjąc na terenach ubogich w paszę, rekompensują to ciągłym przemieszczaniem.

Zebry to zwierzęta towarzyskie. Stado składa się z sióstr, matek i córek. Na czele stada stoi jeden ogier, który broni dostępu do samic innym samcom. Klacz o najwyższej pozycji w grupie przewodzi w niej, podczas gdy ogier zabezpiecza tyły i boki stada.

Źrebięta rodzą się zwykle w lecie. W ciągu godziny po narodzinach stoją na nogach i podejmują próby biegania. Młode do prawidłowego rozwoju potrzebują mleka matki, ssąc je nawet do trzynastego miesiąca życia.

Zebra Hartmanna osiąga w kłębie wysokość od 120-150 cm, natomiast jej waga waha się w przedziale od 240 kg do 370 kg. Ciąża podobnie jak u pozostałych gatunków zebr trwa około 1 roku i zwykle rodzi się jedno młode.

Zebra Hartmanna występuje na górzystych terenach Namibii, Angoli i RPA. Wystepuje na terenach suchych na wysokości do 2000 m n.p.m (na terenach gdzie woda powierzchniowa jest trudno osiągalna).

Według IUCN jest gatunkiem zagrożonym wygięciem. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata siedlisk związana z rozwojem rolnictwa, mała ilość opadów na terenach występowania, kłusownictwo, konflikty zbrojne.