Wykaz gatunków « powrót

FOKA SZARA

łac. Halichoerus grypus             ang. Grey Seal

WYSTĘPOWANIE

• Zachodnia i wschodnia część północnego Oceanu Atlantyckiego – od regionów umiarkowanych po subarktyczne, Morze Bałtyckie

ŚRODOWISKO

• Płytkie wody szelfu kontynentalnego, piaszczyste wybrzeża i skaliste wysepki w rejonach zasobnych w ryby

POŻYWIENIE

• Ryby, skorupiaki, głowonogi, okazjonalnie ptaki

CHARAKTERYSTYKA

• Długość ciała samicy do 2m, samca do 2,5 m, waga samicy 100 – 190 kg, samca 170 – 310 kg
• Wrzecionowaty kształt ciała. Ciało pokryte gęstym futrem. Grzbiet szary, część brzuszna żółtawobiała. Widoczne ciemne plamy. Ubarwienie ciemnieje z wiekiem.
• Charakterystyczny, wydłużony pysk podobny do psiej kufy. Brak małżowin usznych.
• Samice mniejsze i drobniejsze od samców. U samców szersza szyja z pofałdowaną skórą, większe nozdrza, ciemniejsze, często jednolite ubarwienie z nieregularnymi plamami.

ZACHOWANIE

• Stadny, dzienny tryb życia.
• W nocy śpią na lądzie lub w wodzie. Co kilkanaście minut wybudzają się, żeby wykonać kilka głębokich oddechów.
• Polują samotnie lub w niewielkich grupach. Żerują na płytkich wodach na głębokości 60 – 100 m, ale mogą nurkować na głębokość ponad 300 m. Wstrzymują oddech nawet na 30 minut.
• Dziennie zjadają ok. 4 – 6% swojej masy ciała.
• Zwykle odpoczywają na lądzie w pobliżu wody, aby w razie potrzeby móc szybko uciec przed zagrożeniem.
• Porozumiewają się za pomocą różnych dźwięków i uderzeń płetwami o własne ciało.
• W okresie rozrodczym samce gromadzą haremy liczące ok. 10 samic.
• Ciąża trwa 11,5 m-ca, w miocie zazwyczaj rodzi się 1. Szczenięta przychodzą na świat raz w roku w okresie od września do marca (w zależności od obszaru, na którym występuje dana populacja). osiągają długość 90 – 105 cm i wagę 11 – 20 kg. Matka opiekuje się młodym krótko i karmi je mlekiem przez ok. 3 tygodnie.
• Żyją ok. 40 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Mleko foki szarej zawiera nawet 50% tłuszczu. Masa ciała oseska po 3 tygodniach karmienia wzrasta nawet 4-krotnie (1,5 kg/dzień).
• Ciało młodej foki pokryte jest białym, gęstym futrem zwanym lanugo.
• Populacja bałtycka foki szarej szacowana jest na 40 000 osobników. Jest to najliczniejszy z 3 występujących tu gatunków fok. W Polsce objęte są ochroną gatunkową.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least  concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski. Objęty Europejskim Programem Hodowlanym. Stan populacji światowej ma tendencję wzrostową.

Płocka foka szara to samica o imieniu Selma.

Zobacz trening medyczny fok w płockim ZOO. 

LAMPART PERSKI

łac. Panthera pardus saxicolor             ang. Persian Leopard

WYSTĘPOWANIE

• Azja Środkowa, od Turcji po Tadżykistan

ŚRODOWISKO

• Stepy, lasy liściaste, góry do wysokości 3 200 m n.p.m.

POŻYWIENIE

• Mięsożerca. Poluje głównie na kozy bezoarowe, muflony, dziki i ptaki. Czasem zwierzęta gospodarskie. Łatwo przystosowuje się do zmiany diety w zależności od dostępności pokarmu.

CHARAKTERYSTYKA

• Długość ciała (bez ogona) 90 – 190 cm, długość ogona 60 – 110 cm, masa ciała do 60 kg samice, do 90 kg samce.
• Stosunkowo duża czaszka, krępa budowa ciała, dość krótkie łapy i długi ogon. Futro w odcieniach jaśniejszych niż u pozostałych podgatunków lamparta z jasną spodnią częścią ciała. Charakterystyczne czarne lub ciemnobrunatne rozetki i plamy.

ZACHOWANIE

• Aktywny głównie nocą. Wydaje się, że w ciągu dnia również – na obszarach, gdzie nie zagrażają mu większe drapieżniki (tygrysy).
• Ofiarę zazwyczaj obserwuje z wyżej położonego punktu (drzewo, półka skalna).
• Poza okresem godowym żyje samotnie.
• Sezon rozrodczy trwa cały rok, ze szczytem w okresie zimowym.
• Po ciąży trwającej 90 – 105 dni rodzi się od 1 do 4 młodych. Niezależność osiągają w wieku 13 – 18 miesięcy, a dojrzałość płciową – ok. 3 lat.
• Żyje 10 – 15 lat, w warunkach hodowlanych nawet do 20 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Największy i jeden z najrzadszych spośród 9 podgatunków lamparta. Na wolności liczebność szacuje się na max. 1500 osobników, z czego połowa to populacja irańska.
• Terytorium lamparta perskiego może obejmować nawet 40 km². Znakowane jest odchodami, moczem oraz przez drapanie drzew i ziemi.
• Doskonale się wspina, skacze i pływa.
• Cętkowany wzór sierści jest unikalny dla każdego osobnika.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria VU (Vulnerable) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek narażony na wyginięcie. Objęty konwencją CITES i programem EEP.
• Zagrożony głównie z powodu kłusownictwa, zmian klimatu, utraty siedlisk i bazy pokarmowej, konfliktów z człowiekiem.

Nasze lamparty to Sulakhat i Barrack oraz urodzeni w 2023 roku bracia – Hassan i Amir.

ALIGATOR MISSISIPIJSKI

łac. Alligator mississippiensis            ang. American Alligator

WYSTĘPOWANIE

• Ameryka Północna – południowo- wschodnie stany USA (Teksas, Floryda, Karolina, Arkansas).

ŚRODOWISKO

• Wyłącznie wody słodkie. Brzegi zbiorników, wysepki, mielizny, tereny bagienne.

POŻYWIENIE

• Ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. Młode osobniki po wykluciu polują głównie na owady i bezkręgowce wodne.

CHARAKTERYSTYKA

• Grzbiet ciemny oliwkowozielony, plamisty. Brzuch jasnożółty. Pysk stosunkowo krótki i szeroki. Pomiędzy oczami na kościach czaszki występuje kostny twór, podobny do tego u kajmana okularowego, ale nie tak wyraźny. 40 zębów w górnej i dolnej szczęce, które w zamkniętym pysku są niewidoczne – odróżnia to aligatory od krokodyli.
• Młode to miniatury dorosłych, różnią się jednak ubarwieniem ponieważ posiadają jasnożółte poprzeczne paski na czarnym tle zapewniające kamuflaż. Z wiekiem stopniowo tracą żółte paski – stają się oliwkowo brązowe i czarne. Obszary wokół szczęk, na szyi i brzuch są śmietankowo białe.
• Długość ciała 2 – 4 m, masa ciała – do 300 kg.

ZACHOWANIE

• Aktywny głównie nocą.
• Jak wszystkie krokodyle, może godzinami leżeć nieruchomo, oszczędzając energię. Spowalniają się wtedy jego procesy życiowe, rzadziej oddycha, a jego czterokomorowe serce (zbudowane podobnie jak u ptaków i ssaków) bije tylko trzy razy na godzinę.
• W zanurzeniu może przebywać 2 - 3 godziny.
• Zimę spędza na lądzie, ale w pobliżu wody, w wygrzebanych przez siebie norach.
• Gody odbywa wiosną,  samce i samice wydają wówczas donośne odgłosy. Samica buduje na brzegu gniazdo w kształcie kopca z błota i  roślin. Tylnymi odnóżami wykopuje stożkowaty dołek na szczycie kopca, do którego składa od 35 do 50 jaj i zasypuje je. Gniazdo ma ok. 1 m wysokości i 2 m szerokości. Samica opiekuje się gniazdem przez ok. 65 dni, a potem młodymi przez rok lub dłużej. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 10 - 12 lat.
• Długość życia: ok. 80 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Potrafią zaciskać szczęki z siłą 9452 niutonów (964 kg/m2).
• Na Ziemi od nawet 37 mln lat.
• Zwierzę bardzo niebezpieczne, może zaatakować człowieka, choć raczej przez pomyłkę lub w obronie.
• Ryczy jak lew - choć nie ma strun głosowych, zasysa powietrze do płuc i wypuszcza je wydając przy tym niski, głęboki ryk.
• Płeć aligatora zależy od temperatury – w temperaturze do 30oC wykluwają się samice, w wyższej – samce.
• Podobnie jak rekiny może wymienić zęby kilka razy. W ciągu życia może ich mieć nawet 2000.
• Polują na ptaki używając przynęty – trzymają na głowie patyki, które mają zwabić poszukującego materiału na gniazdo ptaka.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski. Trend liczebności populacji jest rosnący.
• W USA pod ochroną, ponieważ był masowo tępiony w latach 40 – tych. Hodowany na fermach dla mięsa i skóry.

Przedstawicielem tego gatunku w naszym ZOO jest aligatorzyca Marta - najstarsze zwierzę w europejskich ogrodach zoologicznych.
 

Marta urodziła się w 1930 roku na fermie krokodyli na Florydzie w USA. Do ZOO w Płocku przybyła 19 sierpnia 1960 roku razem z samcem Pedro w ramach "Akcji Krokodyl". Polegała ona na wysyłce polskich książek od mieszkańców Płocka dla Polonii argentyńskiej, w zamian za zwierzęta dla płockiego ZOO. Latem 1970 r., Marta zasłynęła jako gwiazda filmowa grając rolę krokodyla Hermana w kultowym filmie Andrzeja Kondratiuka "Hydrozagadka". Zobacz fragment filmu z udziałem Marty.

Nasza sędziwa aligatorzyca jest bardzo łagodna w stosunku do ludzi, ale bardzo wobec przedstawicieli własnego gatunku. Nigdy nie zaakceptowała żadnego samca.

Co roku organizujemy urodziny Marty z udziałem publiczności. Dostojna jubilatka dostaje wtedy tort z mięsa i ryb,
a goście uczestniczący w uroczystości częstowani są słodkim tortem w kształcie krokodyla.
 

Panda mała 
Ailurus fulgens fulgens

Na wybiegu, który znajduje się tuż obok wybiegu osła Poiotu (jego odgłosy często słychać podczas spacerów po ZOO), mieszkają pandy małe.

Nasi podopieczni uwielbiaj zjadać liście bambusa, który jest ich głównym pożywieniem w warunkach naturalnych.

Hodowla pand w płockim Ogrodzie Zoologicznym budzi uznanie specjalistów w dziedzinie hodowli tego gatunku i urodzone u nas zwierzęta są naszą wizytówką w ogrodach zoologicznych w Irlandii, Austrii i Rosji.

Gdzie mogą znajdować się pandy jeśli nie widać ich na drzewie? Uciekły? Bez obaw. Na wybiegu znajduje się wiele miejsc, gdzie mogą się schronić, spędzić noc (chociaż dorosłe osobniki zdecydowanie rzadko z tego korzystają) czy odchować potomstwo. Są to budki nadrzewne i ziemne z dostępem wyglądającym jak wejście do nory. Jest również możliwość otwarcia ich od góry i sprawdzenia obecności zwierzęcia.

• Panda mała (Ailurus fulgens fulgens) w Nepalu nazywana jest „Nigalya ponya”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „pożeracz bambusa”, natomiast w Chinach z powodu ubarwienia sierści zwana jest „Hun ho” - „ognisty ogon”.
• Zasięg występowania tego gatunku rozciąga się od Himalajów do południowych Chin do wysokości ok 4300 m n.p.m.
• Aktywna przeważnie nocą, dzień spędza śpiąc w norach lub w gałęziach drzew, zwinięta w kłębek i przykryta gęstym ogonem.
• Gatunek ten osiąga dojrzałość płciową w wieku 18 miesięcy, a okres ciąży wynosi średnio od 114 do 145 dni.
• Pożywienie pandy małej w 70 % składa się z bambusów, przede wszystkim ich liści i pędów. Poza tym żywi się trawą, korzeniami roślin, żołędziami. Okazyjnie spożywa pokarm pochodzenia zwierzęcego, np. owady, ptasie jaja, pisklęta lub małe ssaki.
• Panda mała nie lubi wody.
• Naturalnymi wrogami pand są np. pantery śnieżne, sowy i inne duże ptaki drapieżne, ale największym zagrożeniem jest człowiek i jego zwierzę domowe - pies.
• Jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem a populację w naturze szacuje się na około 10 000 osobników.

SŁOŃ INDYJSKI

łac. Elephas maximus             ang. Asian Elephant

WYSTĘPOWANIE

• Azja południowa i południowo – wschodnia.

ŚRODOWISKO

• Od gęstej dżungli po otwarte tereny trawiaste.

POŻYWIENIE

• Głównie trawy, gałęzie, korzenie, liście i kora drzew i krzewów, owoce, orzechy, kwiaty, nasiona. Dziennie może zjeść nawet do 150 kg pokarmu i wypić do 225 l wody.

CHARAKTERYSTYKA

• Ssak z rzędu trąbowców, jeden z trzech żyjących gatunków rodziny słoniowatych. Wyróżnia się 3 podgatunki: bengalski (Indie), sumatrzański (Sumatra), cejloński (Sri Lanka).
• Głowa duża, czoło płaskie, nad oczami po obydwu stronach dwa półokrągłe guzy kostne, uszy znacznie mniejsze niż u słonia afrykańskiego. Trąba zakończona jednym wyrostkiem chwytnym. Krótka szyja, krępy tułów. Słupowate kończyny zakończone szeroką okrągłą stopą zawierającą warstwę amortyzacyjną zbudowaną z tkanki chrzęstnej i tłuszczowej. Chodzą na czubkach palców zakończonych pięcioma paznokciami w kończynach przednich, trzema lub czterema w tylnych. Gruba, marszczona skóra o grubości 2-4 cm, prawie bezwłosa, rzadkie włosy występują na grzbiecie i karku, dłuższe stanowią zakończenie ogona.
• Występuje dymorfizm płciowy – samce są znacznie większe od samic, mają też stosunkowo niewielkich rozmiarów ciosy, które u samic nie występują w ogóle lub są małe i niewidoczne.
• Wysokość w kłębie – ok. 3 m, masa ciała samca – do 7,5 tony, samicy – do 4 ton.

ZACHOWANIE

• Koczowniczy tryb życia.
• Tworzy matriarchalne grupy społeczne złożone przeważnie z 8-10 samic z młodymi. Samce żyją samotnie lub w mniejszych grupach. W obrębie stada panuje ścisła hierarchia.
• Porusza się nadzwyczaj sprawnie (w marszu osiąga 7-15 km/h, prędkość maksymalna – 32 km/h). Nie umie skakać, ale doskonale pływa i chętnie kąpie się w błotnistych sadzawkach.
• Ciąża trwa ok. 21 – 22 m-cy, Samica rodzi jedno młode o masie ok. 100 kg, które karmi przez 8 – 10 m-cy, czasem nawet ponad rok.
• Dojrzałość płciową osiąga w wieku ok. 12 lat.
• W warunkach hodowlanych żyje do 70 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Trąba powstała w wyniku połączenia nosa z górną wargą zawiera 40 000 mięśni. Jest ruchliwa i bardzo dobrze unerwiona. Służy słoniom do wielu celów: do wąchania, jako narzędzie, ręka, polewaczka, rurka do oddychania pod wodą, a także do wyrażania emocji – młode słoniątka ssą trąbę, podobnie jak ludzkie dzieci robią to z kciukiem.
• Największe ciosy słoni indyjskich miały długość 3,02 m i masę 39 kg.
• Słonie porozumiewają się ze sobą dźwiękami o bardzo niskiej częstotliwości, niesłyszalnymi dla ucha ludzkiego, które są odbierane przez te zwierzęta na duże odległości (ponad 2 km).
• Mimo znacznych rozmiarów słoń porusza się niemal bezgłośnie i prawie nie pozostawiając śladów – nacisk na 1 cm² powierzchni stopy wynosi tylko 400-600 g.
• Jednorazowo może wypić nawet 100 l wody.
• Okresowo u obu płci występuje zachowanie zwane „musth”, podczas którego samce stają się bardzo agresywne i stwierdza się u nich dużą aktywność wydzielniczą gruczołów skroniowych. Dokładna funkcja tych gruczołów nie jest znana, prawdopodobnie związana jest z aktywnością seksualną. 

STATUS I OCHRONA

• Kategoria EN (Endangered) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek zagrożony wyginięciem. Objęty konwencją CITES (załącznik I) i programem EEP.
• Przez ostatnie 120 lat populacja słoni indyjskich zmniejszyła się co najmniej o połowę. Szacuje się, że żyją jedynie na 15% swojego pierwotnego terytorium. Główne zagrożenia to utrata i fragmentacja siedlisk, konflikty z człowiekiem, kłusownictwo dla ciosów i skóry, nielegalny handel i odławianie dzikich osobników do pracy, np. w turystyce.

W ZOO Płock prezentujemy dwa samce - Momę i Gangesa.