Wykaz gatunków « powrót

ŻÓŁW PROMIENISTY

łac. Astrochelys radiata        ang. Radiated Tortoise

WYSTĘPOWANIE

• Południe i południowy zachód Madagaskaru

ŚRODOWISKO

• Suche rejony lasów, stepy, obszary trawiaste

POŻYWIENIE

• Rośliny (liście, kwiaty, owoce), głównie sukulenty

CHARAKTERYSTYKA

• Wysklepiony karapaks, płytki ciemne z promieniście rozchodzącym się jasnym wzorem
• Jasna głowa z ciemną plamą z boku
• Długość skorupy 42 cm, waga do kilkunastu kilogramów

ZACHOWANIE

• Aktywność po poranku i wieczorem
• Dojrzałość płciową osiąga w wieku 16 lat
• Znoszą jaja 2 - 3 razy w roku w liczbie 1-5 szt
• Czas inkubacji to około 5 mcy

WARTO WIEDZIEĆ

• Jeszcze kilkadziesiąt lat temu był tak pospolity w południowych obszarach wyspy Madagaskar, że był jej nieoficjalnym symbolem

STATUS I OCHRONA

• Krytycznie zagrożony wyginięciem (status CR na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN)
• Zasięg i liczebność spadły o ponad 80% - przy tym tempie wymierania, żółw promienisty wymrze całkowicie w ciągu najbliższych 45 lat
• Niszczenie siedlisk – są zamieniane na pola uprawne i wypalane w celu pozyskania węgla drzewnego
• Wyłapywanie żółwi w celu ugotowania i zjedzenia
• Nielegalny eksport za granicę – ze względu na swój piękny wygląd, poszukują ich pozbawieni skrupułów terraryści na całym świecie

amadyna wspaniała (Chloebia gouldiae)

amadyna zebrowata (Taeniopygia guttata) 

ara hiacyntowa (Anodorhynchus hyacinthinus)

ara szafirowa (Ara glaucogularis)

ara zielona (Ara militaris mexicana)

bażant złocisty (Chrysolophus pictus)

bielik olbrzymi (Haliaeetus pelagicus)

cietrzew (Tetrao tetrix)

dzioborożec fałdodzioby (Rhyticeros undulatus)

głuszec (Tetrao urogallus)

gołąbek diamentowy (Geopelia cuneata)

ibis purpurowy (Eudocimus ruber)

kiściec annamski (Lophura edwardsi)

kitta czerwonodzioba (Urocissa erythrorhyncha)

kondor wielki (Vultur gryphus)

konura złota (Guaruba guarouba)

koroniec plamoczuby (Goura victoria)

kraska (Coracias garrulus)

nikobarczyk zwyczajny (Caloenas nicobarica) 

olśniak himalajski (Lophophorus impejanus)

orłosęp brodaty (Gypaetus barbatus)

paw (Pavo cristatus)

pelikan baba (Pelecanus onocrotalus)

pingwin Humboldta (Spheniscus humboldti)

piżmówka amerykańska (Cairina moschata)

płomykówka (Tyto alba)

puszczyk (Strix aluco)

puszczyk mszarny (Strix nebulosa)

puszczyk uralski (Strix uralensis)

rybitwa wąsata (Larosterna inca) 

sowa śnieżna (Bubo scandiacus)

sowa uszata (Asio otus otus)

struś afrykański południowy (Struthio camelus australis)

szpak balijski (Leucopsar rothschildi)

toko czarnoskrzydły (Tockus deckeni)

tragopan modrolicy (Tragopan temminckii)

wilga zwyczajna (Oriolus oriolus)

włochatka (Aegolius funereus)

żołna (Merops apiaster)

żuraw mandżurski (Grus japonensis)

GŁUSZEC

łac. Tetrao urogallus                    ang. Western Capercaille

WYSTĘPOWANIE

• Lasy północnej i środkowej Eurazji (od lasów Szkocji do środkowej Syberii) Izolowane populacje w Szkocji, Pirenejach i Bałkanach

• W Polsce występuje w trzech niezależnych subpopulacjach: w Puszczy Augustowskiej, Puszczy Solskiej i Karpatach

   

ŚRODOWISKO

• Rozległe, stare bory o gęstym podszycie i drzewostany mieszane ze zwartą pokrywą ziół i kępami krzewinek jagód, kompleksy iglaste, sąsiedztwo torfowisk i strumyków gwarantujących dostęp do wody oraz tereny, na których znajdują się mrowiska (pokarm dla młodych)

POŻYWIENIE

• W zimie głównie igły drzew iglastych (sosny, świerka, jodły), pędy krzewów i drzew iglastych oraz pąki drzew liściastych, a latem jagody, borówki, żurawiny i inne owoce leśne, nasiona, owady, pąki, trawy, liście dębu i ziarna zbóż

• Połykane kamienie działają w żołądku jak żarna, co pomaga w trawieniu

CHARAKTERYSTYKA

• Samiec ma głowę, szyję i kuper pokryte szarymi, podłużnymi cętkami. Czarne i sztywne pióra na głowie tworzą tzw. brodę. Ma duży, żółty, zakrzywiony dziób. Jego skrzydła i grzbiet mają barwę brązową z wyraźną białą plamą na ramieniu. Ogon czarny z białymi plamami, długi i zaokrąglony. Wokół oka czerwona plama, która w okresie godowym nabrzmiewa tworząc czerwoną „różę”

• Samica (głusza) ma ochronny kolor ciemnobrunatno-płowy ze słabo widoczną naroślą w okolicach oczu. Na wierzchu ciało jest rdzawo-białe z poprzecznym prążkowaniem, gardło i wole są jednolicie brązowe

• Podobne ochronne upierzenie w postaci plam mają młode głuszce

• Długość od 65 do 100 cm, rozpiętość skrzydeł: 135 cm (samiec), 98 cm (samica)

• Waga samca dochodzi nawet do 6,5 kg.

ZACHOWANIE

• Toki trwają od marca do maja. Wieczorem samiec zajmuje drzewo (tzw. zapady) w ustronnym miejscu, na którym rano rozpoczyna zrytualizowane toki. Sfruwający kogut rozkłada wachlarzowato ogon, wyciąga głowę i stroszy skrzydła. Wydaje słaby odgłos, składający się z czterech fraz, które w języku myśliwych noszą określenia: klapanie, trelowanie, korkowanie i szlifowanie

• Podczas szlifowania, trwającego od 1 do 1,5 sekundy, ptak przestaje reagować na bodźce zewnętrzne – głuchnie, stąd nazwa gatunku

• Pieśń godową samce są w stanie powtórzyć nawet 200 razy

WARTO WIEDZIEĆ

• Obecnie istnieją trzy placówki zajmujące się hodowlą i reintrodukcją głuszca: hodowla wolierowa w Jaworzynce w Beskidzie Śląskim, Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie, Hodowla wolierowa w Brzózie Królewskiej, prowadzona przez Nadleśnictwo Leżajsk i Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

• Od 2002 do 2012 r. wylęgło się 755 piskląt, z czego 554 odchowano. W Beskidzie Śląskim wypuszczono 422 sztuki, w nadleśnictwie Nawojowa i w Ruszowie – 41 sztuk, zaś 40 ptaków wysłano na Litwę, Ukrainę, Słowację i do Czech

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least Concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski, niezagrożony globalnie

• W Polsce jest umieszczony na Czerwonej liście ptaków jako gatunek narażony na wyginięcie (VU).

• Do 1 kwietnia 1995 r. był ptakiem łownym z ustanowionym okresem ochronnym - od tego czasu jest objęty ochroną gatunkową ścisłą

•  Wymaga ochrony czynnej - wokół tokowisk głuszców od 1 lutego do 31 sierpnia obowiązuje strefa ochronna w promieniu do 500 m, w okresie zimowym w promieniu do 200 metrów

• Populacja głuszca w Polsce kurczy się w wyniku zalesiania obszarów śródleśnych, osuszania torfowisk, wyrębu starodrzewów, ataków drapieżników

CIETRZEW

łac. Lyrurus tetrix                    ang. Black Grouse

WYSTĘPOWANIE

• Północna i Środkowa Eurazja, od Europy Zachodniej i Wielkiej Brytanii po Wschodnią Syberię; w Polsce występuje we wschodnich regionach kraju, Karpatach Zachodnich, Sudetach i Borach Dolnośląskich 

ŚRODOWISKO

• Preferuje lasy iglaste, liściaste i mieszane, poprzecinane łąkami, polami uprawnymi, torfowiskami i porębami
• Lubi półotwarte obszary porośnięte jagodami, doliny rzeczne
• Występuje w strefie lasów iglastych w górach, a na wyżynach na nielicznych terenach podmokłych
• Unika zwartych jednogatunkowych lasów

POŻYWIENIE

• Nasiona, młode zielone pędy, pąki i liście drzew (zwłaszcza brzozy), owoce leśne (borówka, malina, jeżyna)
• Latem samice zbierają duże ilości bezkręgowców, głównie owadów (mrówki) i ślimaków, które stanowią podstawę wyżywienia piskląt
• Po podrośnięciu młode przechodzą na pokarm roślinny

CHARAKTERYSTYKA

• Samiec czarny z granatowym, metalicznym połyskiem; skrzydła ciemnobrązowe z dwiema białymi pręgami; ogon w kształcie liry

• Samica zwana cieciorką jest mniejsza; wierzch brunatny z gęstym poprzecznym, rdzawym prążkowaniem; spód i boki jaśniejsze, prążkowanie mniej regularne, ogon wcięty

• Młode są podobne do samicy

• Wielkość kury domowej: długość ciała to ok. 45 cm (samica), ok. 62 cm (samiec), rozpiętość skrzydeł 72 cm (samica), 95 cm (samiec), masa ok. 750–1400 g

ZACHOWANIE

• Podobnie jak kury domowe, lubią kąpać się w piasku
• Wiosną samce tokują o świcie na otwartych przestrzeniach, wydając bełgoczące i syczące tony, rozkładając wachlarzowato ogon prostopadle do ziemi, opuszczają skrzydła, wyciągają szyję, stroszą pióra, podskakują, podfruwają
• Wczesną jesienią gromadzą się w stadach, by zimą rozbić się na jednopłciowe grupy
• W czasie dużych mrozów i wysokiej pokrywy śnieżnej potrafią zakopywać się w śniegu
• Dożywają 15 lat

WARTO WIEDZIEĆ

• Ich gniazda to płytkie zagłębienia wygrzebane w ziemi, wysłane źdźbłami, liśćmi i mchem, umiejscowione w trawie lub wrzosie, dobrze ukryte pośród runa leśnego

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least Concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski, niezagrożony globalnie

• W Polsce jest umieszczony na Czerwonej liście ptaków jako gatunek zagrożony (EN).

• Do 1 kwietnia 1995 r. był ptakiem łownym z ustanowionym okresem ochronnym - od tego czasu jest objęty ochroną gatunkową ścisłą

•  Wymaga ochrony czynnej - wokół tokowisk cietrzewi od 1 lutego do 31 sierpnia obowiązuje strefa ochronna w promieniu do 500 m, w okresie zimowym w promieniu do 200 metrów

• Populacja cietrzewia w Polsce kurczy się w wyniku zalesiania obszarów śródleśnych, osuszania torfowisk, konkurencji ze strony bażantów, ataków lisów oraz coraz liczniejszych w Polsce szopów praczów i jenotów