Wykaz gatunków « powrót

ORYKS SZABLOROGI

łac. Oryx dammah             ang. Scimitar-horned Oryx

WYSTĘPOWANIE

• Czad

ŚRODOWISKO

• Tereny trawiaste, sawanny, pustynie i półpustynie

POŻYWIENIE

• Roślinożerca – głównie trawy, rośliny zielne, kora, liście i pędy drzew i krzewów

CHARAKTERYSTYKA

• Ma czarno-białą maskę. U tego gatunku czerń ma tendencję do blaknięcia do brązowawego koloru. Ich podstawowy kolor to biały z rdzawo-brązową szyją i piersią. Niektóre osobniki mają dodatkowo brązowe pasy na bokach oraz z rdzawo-brązową plamę na udzie.
• U obu płci długie, zakrzywione do tyłu rogi, które osiągają nawet 1,2 m i więcej.
• Długość ciała – 1,7 m, wysokość w kłębie – 1,2 m, masa ciała – ok. 70 kg.

ZACHOWANIE

• Tworzy stada złożone z ok. 40 osobników. Przewodzi im dominujący byk.
• Najbardziej aktywne rano, późnym popołudniem i wczesnym wieczorem. Najcieplejszą część dnia spędza stojąc lub leżąc w zacienionych miejscach.
• Koczowniczy tryb życia. Stada przenoszą się do różnych obszarów wraz ze zmianą pór roku.
• Sezon rozrodczy trwa przez cały rok. Po ciąży trwającej 243 – 274 dni samica opuszcza stado, aby urodzić jedno cielę, które często ukrywa przez pierwsze 2 – 3 tygodnie.
• Cielę rodzi się z małymi rogami pokrytymi włosami. Może żywić się samodzielnie po ok. 4 miesiącach.

WARTO WIEDZIEĆ

• Nazwa tego gatunku pochodzi od kształtu rogów – długich i zakrzywionych jak arabskie miecze zwane sejmitarami. Jest to jedyny oryks, którego rogi zaginają się ku grzbietowi.
• Bardziej odporny na brak wody niż dromader – może przetrwać bez niej nawet kilka tygodni. Jeśli woda nie jest dostępna, może przetrwać wykorzystując wilgoć ze zjadanej roślinności lub zlizywać rosę z sierści lub skał.
• Odporny na wysokie temperatury:
  • Może podnieść temperaturę ciała do 46,6 stopni C bez ryzyka przegrzania.
  • Naczynia krwionośne, które przenoszą krew z serca do mózgu, przechodzą blisko kanału nosowego, umożliwiając schłodzenie krwi nawet o 15 ^oC, zanim zostanie ona przepompowana do mózgu – jednego z najbardziej wrażliwych na ciepło organów ciała.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria EN (Endangered) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek zagrożony wyginięciem, wpisany do II załącznika CITES, objęty EEP.

Od 2000 roku gatunek sklasyfikowany jako „Wymarły w naturze” (EW). Ostatniego dziko żyjącego oryksa zabito dla trofeum w postaci rogów.

Dzięki najbardziej ambitnemu na świecie programowi reintrodukcj w grudniu 2023 roku Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) ogłosiła, że oryks szablorogi wrócił do natury i został przeklasyfikowany na „Zagrożony” (EN).

Nie byłoby to możliwe, gdyby nie działalność ogrodów zoologicznych.

RENIFER FIŃSKI

łac. Rangifer tarandus fennicus             ang. Wild Forest Reindeer

WYSTĘPOWANIE

• Finlandia, północno – zachodnia Rosja.

ŚRODOWISKO

• Zimą gęste lasy borealne, latem tereny bagienne.

POŻYWIENIE

• Głównie trawy i turzyce, zimą porosty (chrobotek reniferowy i brodaczka).

CHARAKTERYSTYKA

• Waga samicy 100 – 170 kg, samca 150 – 250 kg. Wysokość w kłębie 85 – 130 cm.
• Sierść ciemniejsza od innych podgatunków. Długie nogi i mocne, szeroko rozstawione racice.
• Poroże mają samce i samice. Ułatwia ono poruszanie się w gęstym lesie.

ZACHOWANIE

• Koczowniczy tryb życia.
• Podczas wędrówek tworzy stada złożone z 10 – 40 osobników.
• Porusza się nadzwyczaj sprawnie (w marszu osiąga 7-15 km/h, prędkość maksymalna – 32 km/h). Nie umie skakać, ale doskonale pływa i chętnie kąpie się w błotnistych sadzawkach.
• Sezon rozrodczy trwa od IX do X podczas wędrówki na zimowiska. Ciąża trwa ok. 7,5 miesiąca, Samica rodzi jedno młode o masie ok. 7 kg, z którym spędza pierwsze tygodnie w odosobnieniu. Potem samice z młodymi tworzą małe grupy.
• Dojrzałość płciową osiąga w wieku ok. 2 lat.
• Żyje do 16 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Inna nazwa to renifer leśny.
• Potrafi trawić zamarznięty pokarm.
• Zaprzęg reniferów ciągnie sanie Św. Mikołaja.
• Wykorzystywany jako zwierzę juczne, wierzchowe, pociągowe. Hodowany dla skór, mięsa, mleka, kości i rogów.
• Wędrujące renifery porozumiewają się za pomocą dźwięku „klikania”, który wydają ich kolana.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria VU (Vulnerable) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek narażony na wyginięcie. Trend populacji jest spadkowy.
• Zagrożony głównie z powodu utraty siedlisk.

W naszym ZOO mieszkają samice Reni i Bruni oraz samiec Ferek.

MAKAK JAPOŃSKI

łac. Macaca fuscata             ang. Japanese Macaque

WYSTĘPOWANIE

• Japonia (wyspy Honsiu, Kiusiu, Shikoku)

ŚRODOWISKO

• Lasy – od wiecznie zielonych lasów tropikalnych na południu po subarktyczne na północy zasięgu występowania

POŻYWIENIE

• Wszystkożerna. Głownie owady, liście, owoce, orzechy, ptasie jaja, małe kręgowce. 
• Dieta zmienia się w zależności od regionu występowania oraz sezonowo.

CHARAKTERYSTYKA

• Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony – samce są nieco większe i cięższe od samic.
• Futro w odcieniach od brązowego do szarego z charakterystyczną gołą, czerwoną twarzą, którą okala dłuższa sierść przypominająca grzywę. Krótki ogon. Na pośladkach wyraźne modzele siedzeniowe.
• Długość ciała samicy 47 – 60 cm, samca 47 – 65 cm; waga 4 – 14 kg samica, 6 – 18 kg samiec.

ZACHOWANIE

• Dzienny tryb życia.
• Zwierzę stadne – tworzą grupy składające się średnio z ok. 40 do ponad 100 osobników, w których panuje ścisła hierarchia i przewodzi dominujący samiec.
• Doskonale się wspinają i pływają.
• Ciąża trwa ok. 180 dni. Zazwyczaj tylko 1 młode w miocie, którym matka opiekuje się do 18 miesiąca życia. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej w wieku ok. 4 lat młode samice najczęściej pozostają w grupie rodzinnej, a samce opuszczają stado.
• Żyje do 25 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Gatunek małp, których areał występowania sięga najdalej na północ.
• Wraz ze spadkiem temperatury sierść makaków staje się grubsza, co pozwala im przetrwać mrozy nawet do -20^oC.
• Kod genetyczny makaków jest bardzo zbliżony do ludzkiego – często są wykorzystywane w laboratoriach do testowania leków i szczepionek.
• Znane są z dużej zdolności uczenia się i uwielbiają się bawić. Zimą potrafią lepić śnieżki i większe śniegowe kule, którymi rzucają.
• Brudny pokarm myją w wodzie.
• Makaki w Parku Śnieżnych Małp Jigokudani słyną z kąpieli w wysokogórskich, gorących źródłach wulkanicznych podczas mroźnych zim.
• Lokalizują członków grupy oraz utrzymują kontakt wewnątrzgrupowy posługując się specyficzną wokalizacją tzw. „coo call”.
• Makaki z regionu Kamikochi uzupełniają swoją zimową dietę pstrągami, owadami rzecznymi i mięczakami.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least Concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek niezagrożony wyginięciem ze stabilną populacją.

GIBBON CZAPNIK

łac. Hylobates pileatus                  ang. Pileated Gibbon

WYSTĘPOWANIE

• Azja – wschodnia Tajlandia, południowo – zachodni Laos i zachodnia Kambodża

ŚRODOWISKO

• Lasy tropikalne do wysokości 1200 m n.p.m.

POŻYWIENIE

• Roślinożerca. Głównie owoce, liście, pąki kwiatowe i kwiaty, czasem owady i małe kręgowce.

CHARAKTERYSTYKA

• Wyraźny dymorfizm płciowy.
• Samce mają czarne futro, samice są biało – szare z czarną głową i brzuchem. Wokół głowy u obu płci białe, kudłate włosy. Charakteryzują je długie kończyny górne i palce.
• Długość ciała 40 – 65 cm, waga ok. 5,5 kg.

ZACHOWANIE

• Nadrzewny, dzienny tryb życia.
• Doskonale wspina się i skacze.
• Gatunek monogamiczny.
• Tworzy niewielkie grupy rodzinne, którym przewodzi samiec.
• Ciąża trwa ok. 210 dni. Zazwyczaj tylko 1 młode w miocie. Młode pozostaje w grupie rodzinnej do osiągnięcia dojrzałości płciowej w wieku 5 – 8 lat.
• Żyje do ok. 40 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Nazwę zawdzięczają czarnej „czapce” z włosów, przykrywającej głowy obu płci.
• Charakterystycznym sposobem poruszania się gibbonów jest brachiacja, która polega na zawisaniu na przekładanych wzdłuż gałęzi na przemian rękach kołysząc przy tym wahadłowo ciałem. W taki sposób poruszają się głównie gibbony, orangutany i niektóre małpy szerokonose.
• Para oznacza terytorium śpiewając - wydają charakterystyczne, donośne dźwięki. Bronią też go aktywnie i przepędzają intruzów.
• Unikają wody.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria EN (Endangered) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek zagrożony wyginięciem, wpisany do I załącznika CITES, objęty EEP.
• Liczebność populacji w naturze spada – w ciągu 50 lat zmalała o ponad 50%. Szacuje się ją na ok. 47 000 osobników. Główne zagrożenia wynikają z działalności człowieka – kurczenie się, fragmentacja i degradacja naturalnych siedlisk oraz polowania.