Wykaz gatunków « powrót

NIEŚWISZCZUK CZARNOOGONOWY

łac. Cynomys ludovicianus                    ang. Black - tailed praire Dog

WYSTĘPOWANIE

• Centralna Ameryka Północna

ŚRODOWISKO

• Prerie porośnięte niską trawą

POŻYWIENIE

• Roślinożerca – głównie trawy

CHARAKTERYSTYKA

• Gryzoń o zwartej budowie ciała, największy przedstawiciel rodzaju Nieświszczuk 
• Sierść na grzbiecie szarawożółta, brązowa lub czerwonobrązowa, na brzuchu jaśniejsza. Ogon ciemnobrunatny. 
• Długość ciała ok. 30 cm, masa ciała ok. 1 kg. 
• Dymorfizm płciowy praktycznie nie występuje.

ZACHOWANIE

• Dzienny tryb życia, zazwyczaj nie zapada w sen zimowy – staje się mało aktywny, nie magazynuje pokarmu, obniża temperaturę ciała. 
• Silnie terytorialny i agresywny wobec wrogów 
• Żyje w koloniach liczących nawet wiele tysięcy osobników. Kolonie dzielą się na obwody, a te na koterie, czyli rodziny. Rodzina składa się z 1 dominującego samca i kilku samic oraz ich młodych. Dojrzałe młode samce migrują i zakładają własne koterie, samice całe życie spędzają raczej w jednym miejscu. 
• Okres godowy trwa od II do IV. W roku samica wyprowadza 1 miot (po ciąży trwającej ok. 34 dni) liczący 3 – 5 młodych. Młode spędzają 7 tygodni życia w podziemnym gnieździe pod opieką matki. Dojrzałość płciową osiągają po ukończeniu 1-2 roku życia. 
• Żyje ok. 7 lat. 
• Znany z kopania nor z rozległym systemem korytarzy, które sięgają 5 m głębokości i 30 m długości.

WARTO WIEDZIEĆ

• Inna nazwa nieświszczuków czarnoogonowych to pieski preriowe z powodu dźwięku przypominającego szczeknięcie, jaki wydają, kiedy coś je zaniepokoi. 
• Z funkcjonowaniem kolonii nieświszczuków związane jest życie ok. 40 % gatunków kręgowców zasiedlających prerię, przez co zwierzęta te są uważane za gatunek zwornikowy, czyli kluczowy do prawidłowego funkcjonowania ekosystemu. 
• Jedna kolonia może zajmować powierzchnię nawet 100 ha.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski.
• Do największych zagrożeń dla gatunku zalicza się dużą podatność na zakażenie pałeczką dżumy, zmiany ukształtowania prerii na skutek rozszerzania terenów rolniczych i urbanizacji, fragmentację siedlisk, trucie i odstrzały prowadzone przez człowieka.

STRUŚ AFRYKAŃSKI POŁUDNIOWY

łac. Struthio camelus australis                    ang. Common Ostrich

WYSTĘPOWANIE

• Afryka - od gór Atlas do Etiopii, Tanzania, Afryka Południowa

ŚRODOWISKO

• Pustynie, półpustynie, sawanny

POŻYWIENIE

• Głównie roślinożerny. Dietę uzupełnia owadami i niewielkimi kręgowcami.

CHARAKTERYSTYKA

• Samiec ma czarne upierzenie, jedynie pióra na końcach skrzydeł i ogona białe. Samice są całe brązowe, końce wszystkich piór białe. Głowa, górne 2/3 szyi i nogi nagie.
• Barwa skóry pozwala odróżnić poszczególne podgatunki.
• Posiada dwa palce u stopy – większy (odpowiednik palca środkowego) jest potężny, zaopatrzony w pazur, mniejszy (odpowiednik palca zewnętrznego) jest pozbawiony pazura.
• Wysokość - do 3m, masa ciała - 100 - 150kg.

ZACHOWANIE

• Aktywne w ciągu dnia.
• Samcowi towarzyszy harem złożony z ok. 5 samic.
• Gniazduje na ziemi - gniazdo ma postać płytkiego dołka o średnicy ok. 3m.
• Samice składają jaja do wspólnego gniazda. Wysiadywaniem zajmuje się samica dominująca i samiec. Okres inkubacji trwa ok. 45 dni. 
• Żyje nawet ponad 60 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Największy ptak żyjący obecnie na Ziemi i najszybszy spośród nielotnych ptaków lądowych. Na dłuższym dystansie biega z prędkością 50 km//h, na krótszym – nawet do 70 km/h.
• Ma doskonały wzrok – widzi bardzo dobrze na odległość 5 m. Zawdzięcza to największym oczom ze wszystkich zwierząt lądowych.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski.

KANGUR RUDY

łac. Osphranter rufus                    ang. Red Kangaroo

WYSTĘPOWANIE

• Australia (z wyjątkiem Tasmanii)

ŚRODOWISKO

• Otwarte, suche tereny równinne rzadko porośnięte drzewami – pustynie, łąki, zarośla

POŻYWIENIE

• Roślinożerca - głównie trawy i rośliny zielne

CHARAKTERYSTYKA

• Samiec wyraźnie większy i masywniejszy od samicy.
• Długość ciała do 140 cm, ogona – do 100 cm. Masa ciała do 85 kg.
• Futro rude lub rudo – szare z jaśniejszymi kończynami.
• Głowa wydłużona z długimi, spiczastymi uszami. Nogi dobrze umięśnione, ogon na tyle mocny, że może utrzymać cały ciężar ciała. Służy do utrzymania równowagi podczas skoków oraz podpierania się. Krótkie przednie łapy wyposażone w ostre pazury służą do chwytania, pielęgnacji i obrony. Kończyny tylne są bardzo silne. Służą do poruszania się i walki. Drugi i trzeci palec tylnej kończyny są połączone i uformowane w tzw. Pazur pielęgnacyjny. Ostatni palec tej kończyny jest wydłużony i służy do walk.

ZACHOWANIE

• Gatunek stadny – grupa liczy zazwyczaj kilka – kilkanaście osobników, ale w okresie suszy na obszarze, gdzie można znaleźć pożywienie może liczyć ich tysiące.
• Aktywny głównie o świcie, nocą i o zmierzchu. W ciągu dnia odpoczywa chroniąc się przed upałem.
• Osiadły tryb życia. Wędruje, kiedy zmuszą go do tego zmiany środowiska (np. długotrwała susza).
• Sezon rozrodczy trwa cały rok. Ciąża trwa ok. 1 m-c. Zazwyczaj rodzi się 1 młode na wczesnym etapie rozwoju. Jest ślepe i nieowłosione. Po wspięciu się do torby lęgowej na brzuchu matki zaczyna pić mleko. W torbie może przebywać nawet 230 dni.

WARTO WIEDZIEĆ

• Porusza się chodem skaczącym. Jednym skokiem potrafi pokonać 8m. Skacze na wysokość 2m. Osiąga prędkość nawet 70 km/h.
• Noworodek kangura rudego mierzy zaledwie 2 cm długości i waży niecały 1 g.
• Jeden z największych (obok kangura olbrzymiego i szarego) torbaczy na świecie.
• Odporny na suszę. W okresie suszy żywi się bogatymi w wodę sukulentami.
• Proces trawienia pokarmu u kangura rudego wygląda podobnie jak u przeżuwaczy – w pierwszej części żołądka (workowatej) organizmy symbiotyczne prowadzą proces fermentacji celulozy. Po ponownym przeżuciu sfermentowanej masy pokarmowej, w drugiej części żołądka (rurkowatej) zachodzi trawienie właściwe z wykorzystaniem kwasów i enzymów.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria LC (Least concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek najmniejszej troski. Objęty ESB.

ORŁOSĘP BRODATY

łac. Gypaetus barbatus                    ang. Bearded Vulture

WYSTĘPOWANIE

• Azja, Afryka, Europa

ŚRODOWISKO

• Góry powyżej granicy lasu

POŻYWIENIE

• Padlinożerca – głównie kości

CHARAKTERYSTYKA

• Samice większe od samców. Ubarwienie obu płci identyczne.
• Grzbiet i ogon czarno – brązowe z widocznymi jasnymi kreskami. Reszta ciała rdzawa lub biała. Skok nagi.
• Długość ciała 90 – 125 cm, masa ciała 4,5 – 7 kg, rozpiętość skrzydeł 2,3 – 2,8 m.

ZACHOWANIE

• Gniazduje na występach skalnych, skalnych półkach lub w jaskiniach. Gniazdo może mieć nawet 2 m średnicy i 1 m wysokości.
• W warunkach hodowlanych dożywają nawet 40 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• 80 – 90% jego diety stanowią kości, które rozdrabnia zrzucając je z wysokości na skały. W taki sam sposób postępuje z żółwiami.
• Według legendy orłosęp odpowiada za śmierć Ajschylosa (grecki tragediopisarz uważany za twórcę tragedii klasycznej). Legenda głosi, że orłosęp pomylił jego łysą głowę z kamieniem, na którym chciał rozbić skorupę żółwia.
• Na początku XX w. orłosępy zostały w Europie wytępione. Dzięki działaniom w ramach programu reintrodukcji rozpoczętego w 1976 roku, obecne są znów w Pirenejach, Alpach, na Krecie i Korsyce.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria NT (Nearly Threatened) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek bliski zagrożenia wyginięciem. Objęty konwencją CITES i programem EEP.

PINGWIN HUMBOLDTA

łac. Spheniscus humboldti                     ang. Humboldt Penguin

WYSTĘPOWANIE

• Wybrzeże Pacyfiku od północnego Peru do środkowego Chile

ŚRODOWISKO

• Wody przybrzeżne w rejonie oddziaływania zimnego prądu morskiego, zwanego Prądem Humboldta

POŻYWIENIE

• Ryby, skorupiaki, kalmary

CHARAKTERYSTYKA

• Potężny, czarny dziób z różową nasadą. Głowa czarna, z wąskimi i białymi brwiami schodzącymi na boki szyi i łączącymi się poniżej gardła. Szeroki, czarny pas od górnej części piersi przez boki ku nogom. Spód ciała biały, wierzch czarny.
• Brak widocznego dymorfizmu płciowego.
• Długość ciała – 60 – 70 cm, masa ciała – 4 – 5 kg.

ZACHOWANIE

• Tworzą niezbyt liczne kolonie.
• Aktywne w ciągu dnia.
• Gatunek monogamiczny.
• Gniazduje głównie na wyspach guanowych, w szczelinach skalnych, jaskiniach lub norach na plażach. Sezon lęgowy trwa cały rok, a jego szczyt od III do XII.
• Samica składa zwykle 2 jaja. Para wysiaduje je na zmianę przez 6 tygodni. Wiele par wyprowadza 2 lęgi w roku.
• Żyją ok. 15 – 20 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Poza sezonem lęgowym spędzają w wodzie 60 godzin. W sezonie wyprawy trwają krócej – ok. 22 godzin.
• Żyją w ciepłym klimacie. Aby uniknąć przegrzania, usuwają z ciała nadmiar ciepła przez skrzydła, nagą skórę stóp oraz plamy różowej skóry wokół dzioba.
• W latach, w których na Pacyfiku występuje zjawisko El Niño dochodzi do zaburzenia naturalnego procesu mieszania się wód niesionych przez zimny Prąd Humboldta, co powoduje znaczący spadek ilości ryb będących głównym pokarmem pingwinów. Brak pokarmu prowadzi do masowych upadków piskląt w koloniach lęgowych i gwałtownego spadku liczebności gatunku. To zjawisko jest idealnym przykładem destrukcyjnego wpływu zmian klimatycznych na bioróżnorodność gatunkową. 

STATUS I OCHRONA

• Kategoria VU (Vulnerable) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek narażony na wyginięcie. Objęty konwencją CITES i programem EEP.
• Liczebność populacji szacuje się na ok. 24 000 dorosłych osobników, przy czym trend jest prawdopodobnie spadkowy. Najbardziej zagraża mu działalność człowieka (agresywne metody połowu ryb, odłów, pozyskiwanie jaj i guana) oraz zmiany klimatyczne.